Programma “Verhalen en gedichten uut de regio” van Ideaal-Dialect, gepresenteerd door Jan Saalmink op zondagmorgen 26 maart 2017.
Wi-j vertelt vandage veur owleu ’t verhaaltjen ”Spoorwegverbinding Zelhem”. De bron bunt verschillende publicaties op ’t Internet en uut wat buukskes bi-j ons zelf uut de boekenkaste.
Spoorverbinding Zelhem.
As onderdeel van ’t spoornetwerk van de GOLS (Geldersch-Overiesselsche Lokaalspoorweg-Maatschappi-j) wier op 15 juli 1885 de spoorliene Zevenaar – Durrekum – Winterswiek, veur ’t reizigers- en goederenvervoer geopend.
De spoorliene van Durrekum naor Hengel in Overiessel is in twee fasen geopend. Op 15 oktober 1884 wier ’t traject Reurle – Hengel opengesteld en op 15 juli 1885 is het traject van Reurle naar Durrekum, via Zelhem geopend. In Reurle slot disse liene aan op ’t spoor van Winterswiek naor Zutphen. De spoorliene bleef töt 4 oktober 1936 in gebruuk veur personenvervoer en töt 1942 veur goederenvervoer. Zelfs in Wolfersveen was een echt station, eerst veurnamelijk een laadplaatse van holt. Op 1 juni 1921 wier er een heuse halte geopend. Dit treinstation lag vlakbi-j de hoek Petersdiek/Berkendiek en ’t Kruusselt. In de tied van de ontginning van ’t Wolfersveen had ’t station een belangrieke functie veur personen- en veur goederen vervoer. De trein stopte alleen op verzuuk. Wilde men in Wolfersveen instappen dan most de vlagge ehesen worden. Wilde i-j uutstappen dan most i-j dit tiedig an de machinist melden.
Bij de opening van de spoorliene was deur de gemeente 100 gulden uut-etrokken veur de feestelijkheden daorumme hen. De komst van de allereerste trein, veroorzaakte in 1885 nogal wat commotie. Bi-j ankomst van ’t snelheidsmonster uut de richting van Durrekum stonden de schoolkinderen op ’t perron um een zanghulde te brengen, maor toen ’t enorme gevaorte puffend naderde sloeg de schrik menig kind um ’t harte. Veur de opening van het spoorlientje was een toepasselijk gedicht emaakt deur de zoon van meister Bouwmeester. Het eerste couplet wier deur de schooljeugd ezongen en ging als volgt
Hoezee, de spoorlijn is nu klaar
Zoo juicht thans hart en mond
Nu rijdt ons vlug het dampend paard
De hele wereld rond
Nu spoeden wij ons naar ’t station
Daar vragen een billet!
En in een hoek van den wagon
Gaat ’t reizen voor de pret
In 1927 kwam d’r in Zelhem een spooraansluuting veur de Coöperatie en in 1931 wier d’r zelfs nog een tweede perron emaakt. Zo is d’r een mooi verhaaltjen van de eerste stationschef in Zelhem. As de dominee’s zondags niet te lange preakten, kon de stationschef net tussen twee opeenvolgende vertrektieden de dienst metmaken. Toen de dominee op een zondagmargen sprak aover de profeet Azechiel, uut ’t Olde Testament, stelde hi-j aan ’t ende van de preake de vraoge. En gemeente, waor zult wi-j dissen biebelse figuur plaatsen, in de riege der profeten of die der apostelen? Waorna de stationschef opstond en antwoordde; wel dominee, hi-j kan hier wel zitten, ik mot toch naor de trein. D’r bunt mooie foto’s van de spoorwegaovergang, compleet met slagbeume, an de Halseweg in Zelhem. D’r stond een bordjen bi-j met de tekst; Halt zodra de bel luidt de bomen dalen en de overweg afgesloten wordt.
Op 22 mei 1937 volgde de sluuting van het traject Reurle – Durrekum. En op 3 oktober 1937 wier het personenverkeer op het aoverige deel van de liene estaakt. De spoorliene Winterswijk – Zevenaar wier daormet ’t letste restant van ’t uutgebreide net van lokaalspoorwegen van de GOLS en andere maatschappi-jen in Twente en Achterhoek. Kort daorna bunt de trajecten Zelhem – Reurle, Reurle – Borculo en Neede – Hoksebargen op-ebrokken. In de Tweede Wereldoorlog wier ook het deel tussen Durrekum en Zelhem op-ebrokken. Dit wier later echter opni-j an-elegd zodat hier in 1948 weer goederenverkeer kon gaon ri-jden.
Töt 28 mei 1972 vond d’r nog goederenvervoer plaats. Station Zelhem wier vanaf Durrekum bereikt. ’t Spoor tussen Durrekum en Zelhem bleef töt 28 mei 1972 nog in gebruuk, o.a. veur de Holthandel Oldenboom, de Coöperatie en Vromen Papier.
D’r wier ereden met de bekende ”Sik”. De Sik is een deur Werkspoor gebouwde locomotor, die bi-j de Nederlandse Spoorwegen völle wier gebruukt veur ’t rangeren met goederenwagens. Zelf wet ik nog dat vrogger Sinterklaos met de Sik naar Zelhem kwam. Al vri-j snel nao ’t opheffen van de liene wier in 1976 de liene en de ansluutingen naor Vromen en de Coöperatie op-ebrokken. Het spoor achter ’t station, op het terrein van Oldenboom, bleef dus liggen. Pas in de jaren ’90, toen de holthandel verhuusde en ’t stationsgebied opnieuw wier ingericht bunt de sporen verdwenen. In ’t gebouw de Brink bunt nog steeds de contouren van ’t station Zelhem terugge te vinden. Op ’t olde tracé tussen Durrekum en Zelhem is now een mooi fietspad aangelegd
Dit was ’t verhaaltjen ”Spoorverbinding Zelhem”.